Epirotes Desire Union With Greece - Epirotët Deshirojne Bashkim me Greqinë
Christian Science Monitor published an article that was republished in many other newspapers called: "Epirotes Desired Union With Greece".
The article makes important points:
(Christian Science Monitor botoi një artikull që u ribotua në shumë gazeta të tjera të quajtur: "Epirotët Deshirojne Bashkim Me Greqinë". U botua ne 1920 pak vite pas krijimit te Shtetit Shqiptar.)
Pikat kryesore te artikullit:
(VorioEpirotët janë ndër tregtarët më të aftë të Greqisë. Ata e kuptojnë se çdo konsideratë e interesit personal u dikton atyre domosdoshmërinë për t'u bashkuar me familjen e një kombi të qytetëruar me afro 8.000.000 banorë, me një marine tregtare, me një qeveri të qëndrueshme dhe përparimtare, qe do të ndërtojë hekurudha dhe do të rrisë mjetet e prodhimit)
"Greek Schools in Epirus - shkollat Greke ne Epir.
(Epiri i Veriut. I cili ka marrë një konsideratë të gjerë në këto kolona te ketij shkrimi, shtrihet në veri të Greqisë dhe në jug të Shqipërisë, përgjatë Adriatikut. Ai ka një popullsi prej 120,000 të Krishterësh që kërkojnë bashkim me Greqinë, dhe 80,000 muhamedanë që dëshirojnë bashkimin me Shqipërinë, si dhe një numër shumë të vogël të krishterësh që preferojnë të bashkohen me Shqipërinë. Grekët Vorio-Epirote mbajtën deri në vitin 1917 shtatëdhjetë e një shkolla Greke me 10.500 nxënës Grekë, kundrejt nje shkolle shqiptare me 200 nxënës Shqiptarë.
Mes burrave Grekë Epirot, analfabetizmi është praktikisht i panjohur. Shqiptar Muhamedan që di të lexojë dhe të shkruajë është shumë e rrallë. Këtë fakt e dëshmojnë dy shkrimtarë të njohur britanikë. Arnold Toynbee, autor i shumë veprave autorizuese për çështjet evropiane, në "Politikat greke që nga viti 1883", shkruan: "Ndikimi i kulturës Greke dhe fuqitë e saj latente gjetën shprehje në Epir në një entuziazëm universal për arsimin...")
Një virtyt grek:
"Për Epirotin shkolla është dera e fatit dhe e së ardhmes së tij. Gjuha që mëson atje e bën atë anëtar të një kombi dhe i hap një botë mjaft të gjerë për të përdorur të gjithë talentin dhe energjinë që mund të zotërojë nëse kërkon te ardhmen e tija në Patras ose Pire, ose në komunitetet e mëdha Greke të Aleksandrise dhe Konstandinopojës, ndërsa nëse ai qëndron në shtëpi i jep atij një lidhje me jetën e Evropës së qytetëruar përmes gazetës së kudogjendur Greke. Epiroti, pra, është Grek në shpirt; ai ka arritur konceptimin e një jete kombëtare më liberale se ekzistenca e izoluar e fshatit të tij të lindjes përmes rrugës së kulturës Greke, kështu që 'Helenizmi' dhe kombësia janë bërë për të ide identike.
(Kur më në fund goditi ora e çlirimit, ai (Epiroti) priti ushtritë Greke që marshuan në vendin e tij nga Jugu dhe nga Lindja pas rënies së Janinës në pranverën e vitit 1913, me të njëjtin entuziazëm me të cilin të gjitha fragmentet e tjera të robëruara të kombit Grek përshëndeten përmbushjen e shpresave)
